Ναός Εισοδίων Θεοτόκου (Παναγία Μεσοσπορίτισσα)

Πάνω στο λόφο, ανατολικά του ναού της Φαυστίνας υψώνεται ο μεταβυζαντινός ναός της Παναγίας, χτισμένος πάνω στα ερείπια παλιότερου, πιθανότατα μίας εκ των τριών παλαιοχριστιανικών βασιλικών της Ελευσίνας. Σήμερα από το παλαιότερο κτίσμα είναι πλέον ορατά μόνον τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της ανατολικής πλευράς.

Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου και είναι γνωστή με την επωνυμία «Παναγία Μεσοσπορίτισσα», καθώς εορτάζεται στην 21η Νοεμβρίου, εποχή του χρόνου που η σπορά βρίσκεται στη μέση.

Την ημέρα αυτή οι πιστοί συρρέουν στον ναό της Παναγίας κρατώντας πολυσπόρια (βρασμένα δημητριακά και όσπρια), τα οποία θα ευλογήσει η Παναγία για να έχουν καλή αγροτική παραγωγή. Με αυτό τον τρόπο η ενθύμηση της αρχαίας θεάς Δήμητρας, προστάτιδας της αγροτικής παραγωγής και της αρχαίας πόλης της Ελευσίνας, αντανακλάται στο πρόσωπο της Θεοτόκου.

Ο μεταβυζαντινός ναός ανήκει στον τύπο της μονόχωρης καμαροσκέπαστης βασιλικής και είναι κτισμένος με αργολιθοδομή. Εσωτερικά κοσμείται με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στον 18ο αιώνα. Το κτιστό τέμπλο φέρει μεταγενέστερες τοιχογραφίες και ξύλινο επιστύλιο.

Στα δυτικά του ναού υψώνεται ανεξάρτητο διώροφο κωδωνοστάσιο, πυργοειδούς μορφής, δομημένο με αρχαίο υλικό.

Η πρώτη γνωστή γραπτή αναφορά για τον ναό γίνεται από τον Xavier Scrofani σε επιστολή του το 1794, ενώ το κωδωνοστάσιο πρωτοεμφανίζεται στις φωτογραφίες του D. Constantin τη δεκαετία του 1860.

Ναός Φαυστίνας Ρωμαϊκή Οικία