Αρχαιολογική Συλλογή Αχαρνών

Η Αρχαιολογική Συλλογή Αχαρνών στεγάζεται από το 2006 στη Λεωφόρο Φιλαδελφείας 76, έναντι του Δημαρχείου Αχαρνών. Το αρχαιολογικό υλικό που εκτίθεται στη Συλλογή προέρχεται κατά κύριο λόγο από τις Αχαρνές, αλλά και από όμορους δήμους (Κηφισιά, Αγ. Ανάργυροι, Μεταμόρφωση). Τα ευρήματα προέκυψαν από σωστικές ανασκαφές που διενεργήθηκαν σε ιδιωτικά οικόπεδα και στο πλαίσιο κατασκευής μεγάλων δημόσιων έργων (διάνοιξη Λεωφόρου Κύμης προς το Ολυμπιακό Χωριό, Αττική Οδός, Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών) και αντιπροσωπεύουν χρονολογικά όλες τις φάσεις κατοίκησης από την ύστερη νεολιθική περίοδο έως τα μεσοβυζαντινά χρόνια (4600 π.Χ. – 12^ος αι. μ.Χ.).

Στον προθάλαμο εκτίθενται οξυπύθμενος πίθος ρωμαïκών χρόνων, επιτάφια πεσσοειδής στήλη (4^ος αι. π.Χ.) που αναφέρει τα ονόματα οικογένειας Αχαρνέων και εκμαγείο επιτάφιας στήλης - το πρωτότυπο φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο - με παράσταση οπλίτη και δύο γυναικών (β΄ μισό 5^ου αι. π.Χ.).

Στην κυρίως αίθουσα, στην Προθήκη Ι, εκτίθενται ευρήματα από την ύστερη νεολιθική ως και την υπομυκηναïκή περίοδο (4600-1050 π.Χ.), όπως σαλτσιέρα, λεπίδες οψιανού κ.α. Αξιοσημείωτα ευρήματα πρώιμης εποχής του Χαλκού αποτελούν τμήμα μαρμάρινου ειδωλίου, γραπτό τετραφυλλόστομο αγγείο, καθώς και τμήματα κρατευτών και τραπεζών προσφορών.

Οι επόμενες Προθήκες (ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV) περιλαμβάνουν αγγεία από τη γεωμετρική περίοδο (9^ος – 8^ος αι. π.Χ.) με χαρακτηριστικά σχήματα και διακόσμηση, όπως πυξίδες με λαβές σε σχήμα αλόγων κ.α. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν κάνθαρος με παράσταση πολεμιστή και αλόγων και ομοίωμα σιταποθήκης.

Στην Προθήκη V περιλαμβάνονται αγγεία της αρχαïκής και κλασικής περιόδου (7^ος - 4^ος αι. π.Χ.) με χαρακτηριστικές μελανόμορφες παραστάσεις, όπως πομπές μορφών (σε αγγεία του εργαστηρίου του Λυδού), αρματοδρομίες και διονυσιακές σκηνές.

Η Προθήκη VΙ περιλαμβάνει ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα της Συλλογής, τον ερυθρόμορφο κρατήρα του ζωγράφου της Φλωρεντίας, με παράσταση ακοντιστή, νικητή στο πένταθλο, που βραβεύεται από δύο Νίκες (470-460 π.Χ.).

Στις Προθήκες VΙΙ και VΙΙΙ εκτίθενται κτερίσματα προερχόμενα από νεκροταφεία και μεμονωμένες ταφές υστεροαρχαϊκών και κλασικών χρόνων, όπως μελανόμορφες λήκυθοι (του ζωγράφου της Μέγαιρας, του ζωγράφου του Διόσφου κ.ά.), λευκές λήκυθοι (του ζωγράφου των Αθηνών 1826, του ζωγράφου του Sabouroff κ.ά.), καθώς και ερυθρόμορφες λήκυθοι (του ζωγράφου του Kloegman κ.ά.). Ξεχωρίζουν αλάβαστρα με ίχνη από επικάλυψη φύλλων χρυσού, χάλκινη στλεγγίδα και χάλκινα κάτοπτρα.

Μεταξύ των προθηκών VΙΙ και VΙΙΙ εκτίθεται μαρμάρινη κυλινδρική θήκη με χάλκινο λέβητα, που περιέχει τα κατάλοιπα καύσης νεκρού (5^ος αι. π.Χ.). Η Προθήκη ΙΧ παρουσιάζει λουτήρα με παιδική ταφή (5^ος αι. π. Χ.)

Οι Προθήκες Χ και ΧΙ περιλαμβάνουν ευρήματα από ανασκαφικά σύνολα που χρονολογούνται από τα ύστερα αρχαϊκά έως τα  ρωμαϊκά χρόνια (6^ος αι. π.Χ.-4^ος αι. μ.Χ.). Αξιοσημείωτα είναι τα αντικείμενα από τα ιερά του Διονύσου και της Αφροδίτης και η τεφροδόχος υδρία του τύπου της Δυτικής Κλιτύος με επιχρυσωμένη φυτική διακόσμηση στο λαιμό από οικόπεδο ιδιώτη. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης το χάλκινο δικαστικό πινάκιο του Κηφισόδωρου από τις Αχαρνές (β΄ μισό του 5^ου αι. π.Χ.) και χάλκινο νόμισμα βυζαντινών χρόνων (12^ος αι. μ.Χ.)

Η Προθήκη ΧΙΙ παρουσιάζει εγχυτρισμό σε αμφορέα (4^ος αι. π.Χ.), ενώ η  Προθήκη ΧΙΙΙ φιλοξενεί ανασκαφικά σύνολα κλασικών ως βυζαντινών χρόνων, όπως λύχνους, ενσφράγιστες λαβές εμπορικών αμφορέων και θησαυρό 14 χάλκινων νομισμάτων (τέλη 6^ου - αρχές 7^ου αι. μ.Χ.). Ανάμεσα στις δύο παραπάνω προθήκες εκτίθενται κυψέλη με πώμα, δύο μαρμάρινοι επιτάφιοι ενεπίγραφοι κίονες, ενεπίγραφη ερμαϊκή στήλη και οξυπύθμενος αμφορέας ρωμαïκών χρόνων.

Στη συνέχεια της Προθήκης ΧΙΙΙ παρουσιάζονται λίθινα ευρήματα αρχαϊκών-ρωμαϊκών χρόνων: τμήματα επιτάφιων στηλών και γλυπτών, όπως το κεφάλι κόρης και σκύλου φρουρού, κεφάλι ερμαϊκής στήλης, τμήμα επιγραφής που αναφέρεται στην κατασκευή του  Αχαρνικού Οχετού και όροι.   

Στο μέσον της κυρίας αίθουσας παρατάσσονται λίθινα γλυπτά κλασικών-ελληνιστικών χρόνων (5^ος - 1^ος αι. π.Χ.), όπως επιτάφιες στήλες, λήκυθοι και λουτροφόροι, αναθηματικό ενεπίγραφο βάθρο γυμνασίαρχου των Μεγάλων Παναθηναίων, κορμός Ηρακλή και πώρινη θήκη με χάλκινο τεφροδόχο λέβητα. Ξεχωρίζει η επιτάφια στήλη της κλειδούχου ιέρειας Φιλοκιρίστης (4^ος αι. π.Χ.).

Η Αρχαιολογική Συλλογή διανθίζεται με πλούσιο εποπτικό υλικό σχετικό με την ιστορία των Αχαρνών και των γειτονικών δήμων της Πάρνηθας, τη διαχρονική κατοίκηση των Αχαρνών, καθώς και με τα μνημεία της περιοχής (θολωτός τάφος, αρχαίο θέατρο, Αδριάνειο υδραγωγείο κ.α.).

Αρχαιολογική Συλλογή - Σταθμός Μετρό Αιγάλεω Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων