«...η απομόνωση του τοπίου διέσωσε για εμάς μια ελληνική οχυρωμένη πόλη
στην καλύτερη κατάσταση και μεγαλύτερη πληρότητα από οποιαδήποτε άλλη...
ένα μέρος, που όσοι το έχουν δει, το αναπολούν με θαυμασμό και τείνουν
να επιστρέφουν.»
E.F. Benson, 1895

Τα Βαθυχώρια, το Μικρό Βαθυχώρι και το Μεγάλο Βαθυχώρι, βρίσκονται στο όρος Πατέρα σε δύσβατη περιοχή όπου εντοπίζονται  ίχνη αρχαίων οικιστικών, αγροτικών εγκαταστάσεων, αλλά και πύργοι.  Ο κυκλικός πύργος που βρίσκεται βόρεια του Μεγάλου Βαθυχωρίου αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα μνημεία της αρχαιότητας και εντάσσεται σε σειρά τουλάχιστον έξι πύργων.  Οι πύργοι των Βαθυχωρίων ενταγμένοι στο αμυντικό σύστημα της Μεγαρίδος χώρας του 4^ου αι. π.Χ. περιφρουρούσαν τον ορεινό αυτό δρόμο για την ασφαλή διέλευση στρατευμάτων από την Πελοπόννησο προς τη Βοιωτία.

Στην περιοχή του Λοιμικού, στο βόρειο τμήμα του ορεινού όγκου της Πάρνηθας, διατηρείται φρυκτωρία- παρατηρητήριο του α΄ μισού του 4ου αι. π.Χ., γνωστή ως Πύργος Λοιμικού.  Σκοπός της ίδρυσής του πρέπει να ήταν η επιτήρηση του δρόμου που ερχόταν από την πεδιάδα της Τανάγρας και οδηγούσε από τα ανατολικά περάσματα προς την Αθήνα. 

Παράπλευρα της Παλαιάς Εθνικής Οδού Αθηνών – Θηβών, στο ύψος του σύγχρονου οικισμού της Οινόης (Μάζι), σώζεται η βορειοδυτική γωνία αρχαίου τετράπλευρου Πύργου. Διατηρείται σε ύψος 14μ. και εκτιμάται ότι διέθετε συνολικά τέσσερεις ορόφους και χρονολογείται στον 4^ο αι. π.Χ. Ο Πύργος, που είχε εποπτικό και αμυντικό χαρακτήρα, θα πρέπει να συσχετιστεί με την αρχαία οδική αρτηρία Αθηνών – Ελευσίνας – Θηβών, καθώς και με άλλα μνημεία της αντίστοιχης περιόδου που υπάρχουν στην περιοχή, όπως τα Αρχαία Φρουρίου της Οινόης, των Ελευθερών και του Πανάκτου, καθώς και με τον αρχαίο κυκλικό Πύργο στο ύψωμα Βελατούρι.

Κατάλοιπα κυκλικού πύργου-φρυκτωρίας που  κατασκευάστηκε με σκοπό να λαμβάνει μηνύματα από τα δυτικά και να τα στέλνει στην Αθήνα και το αντίστροφο, καθώς και να εποπτεύει την ευρύτερη περιοχή.

Δυτικά της πόλης των Μεγάρων και παράπλευρα της Εθνικής Οδού, σε ύψωμα στην αρχή της αρχαίας Σκιρωνίδος οδού, σώζονται τα θεμέλια μεγάλου κυκλικού οικοδομήματος που σχετίζεται μάλλον με πύργο - παρατηρητηρίο που διασφάλιζε την ασφάλεια των διερχομένων και ήλεγχε το πέρασμα της Σκιρωνίδος οδού σε περιόδους πολέμου.

1) Τείχος Δέμα. Βρίσκεται 3χλμ. δυτικά από το κέντρο των Άνω Λιοσίων, στο διάσελο ανάμεσα στην Πάρνηθα και το όρος Αιγάλεω, που αποτελούσε το φαρδύτερο πέρασμα από τα δυτικά προς την Αθηναϊκή πεδιάδα. Η ονομασία Δέμα είναι νεώτερη και σημαίνει σύνδεσμος (δέση) του Αιγάλεω με την Πάρνηθα.
2) Πύργος του Δέματος. Κυκλικός πύργος-παρατηρητήριο βρίσκεται στο λόφο Πυργάρθι, 180μ. ανατολικά του τείχους Δέμα.
3) "Πίσω τείχος". Βρίσκεται περίπου 225μ. ανατολικά του τείχους Δέμα και παράλληλα με αυτό.

Οι Ελευθερές είναι αρχαία πόλη που βρίσκεται στα σύνορα Αττικής και Βοιωτίας, στη θέση Κάζα, σε σημείο όπου δημιουργείται φυσικό πέρασμα μεταξύ των ορεινών όγκων του Κιθαιρώνα και του όρους Πάστρα. Από τους αρχαίους συγγραφείς αναφέρεται ως πόλη βοιωτική.

Ο αρχαίος δήμος της Οινόης αναφέρεται από τον Ηρόδοτο ως ένας από τους «δήμους τοὺς ἐσχάτους τῆς Ἀττικῆς». Σύμφωνα με το Θουκιδίδη, κατά την έναρξη του πελοποννησιακού πολέμου, το 431 π.Χ.,  όταν οι Σπαρτιάτες εισέβαλαν στην Αττική, η Οινόη ήταν η πρώτη εγκατάσταση που πολιορκήθηκε, χωρίς ωστόσο να καταληφθεί. Πιθανότατα οι κάτοικοι της Οινόης είχαν καταφύγει εντός του αρχαίου φρουρίου, που η κατασκευή του ανάγεται στους κλασικούς χρόνους.

Οχυρωματικό έργο του 4ου αι. π.Χ. που ελέγχει το ορεινό πέρασμα μεταξύ Αττικής και Βοιωτίας. Βρίσκεται περίπου 1000 μ. νοτιοδυτικά της θέσης όπου εντοπίζεται ο αρχαίος δήμος της Φυλής. Το Φρούριο έχει ακανόνιστη ελλειπτική κάτοψη και διαστάσεις 95x30 μ. Σε μερικά σημεία σώζεται σε ύψος δεκαέξι (16) δόμων. Η κύρια πύλη βρίσκεται στα ανατολικά και έχει καταρρεύσει. Διατηρείται η πύλη με το υπέρθυρό της. Το φρούριο διαθέτει τέσσερεις επιβλητικούς πύργους.