Πύργοι Βαθυχωρίων, Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας

Αρχαίοι Πύργοι Βαθυχωρίων

Ο κυκλικός πύργος βρίσκεται στις βόρειες παρυφές του Μεγάλου Βαθυχωρίου και αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα μνημεία της αρχαιότητας. Έχει διάμετρο 6,2μ., ύψος 12,5μ. και τοιχοδομία τραπεζιόσχημη-ισόδομη που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση και στους 23 δόμους της. Η είσοδός του στο νότιο τμήμα φέρει στις πλευρές εγκοπές για την στήριξη και το αμπάρωμα της θύρας. Το εντυπωσιακό αυτό μνημείο είχε τέσσερις ορόφους, όπως συνάγεται από τρεις σειρές δοκοθηκών που διακρίνονται στο εσωτερικό, για τη στήριξη ισάριθμων πατωμάτων. Στον υψηλότερο όροφο είχαν ανοιχθεί έξι ισομεγέθη παράθυρα πάνω από τα οποία υπήρχε ενδεχομένως επικλινής στέγη που θα επέτρεπε  την συγκέντρωση και απορροή του νερού της βροχής μέσω της υδρορροής που διατηρείται στην ανατολική πλευρά, στο ύψος του πατώματος του τέταρτου ορόφου. Οι τοξοθυρίδες, που διακρίνονται καλύτερα από το εσωτερικό, και τα παράθυρα για μικρούς καταπέλτες, εντάσσουν τον πύργο στην κατηγορία των στρατιωτικών. Η χρήση του, ωστόσο, για περιφρούρηση της αγροτικής περιοχής σε περιόδους ειρήνης είναι μάλλον βέβαιη. Οριοθετείται από περίβολο, η τοιχοδομία του οποίου διατηρείται καλύτερα στη νότια πλευρά.
Ο κυκλικός πύργος εντάσσεται σε σειρά τουλάχιστον έξι πύργων, οι οποίοι σηματοδοτούν τον δρόμο που κατέληγε στη Βοιωτία μέσα από την περιοχή των Βαθυχωρίων. Ένας από αυτούς, τετράγωνος, πλευράς 5,5μ. και ύψους 10μ., βρίσκεται σε απόσταση περίπου 500μ. νοτιοανατολικά του κυκλικού, επί της αγροτικής οδού προς το Μικρό Βαθυχώρι. Διατηρεί, και αυτός, τοξοθυρίδες, παράθυρα, υδρορροή και είσοδο στη νότια πλευρά, ενώ περιμετρικά έχουν εντοπισθεί ίχνη περιβόλου και μικρής εγκατάστασης.
Οι πύργοι των Βαθυχωρίων ενταγμένοι στο αμυντικό σύστημα της Μεγαρίδος χώρας του 4^ου αι. π.Χ. περιφρουρούσαν τον ορεινό αυτό δρόμο για την ασφαλή διέλευση στρατευμάτων από την Πελοπόννησο προς τη Βοιωτία. Αυτή την οδό ακολουθούσαν οι στρατοί, όποτε ήθελαν να αποφύγουν τους Αθηναίους, οι οποίοι έλεγχαν τον ομαλότερο προς ανατολικά και πέρα από τα βουνά δρόμο.
Στις πλαγιές και στις κορυφές που περικλείουν τα Βαθυχώρια, ίχνη οικιστικών, αγροτικών εγκαταστάσεων, αλλά και άλλοι πύργοι, υποδηλώνουν έντονη δραστηριότητα στην δύσβατη αυτή περιοχή που υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική για την ιστορία της Μεγαρίδας κατά την κλασική και ελληνιστική περίοδο.

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Αιγοσθένων και Ναός Παναγίας ή Αγίας Άννας, Αρχαιολογικός Χώρος Αιγοσθένων, Πόρτο Γερμενό, Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας Πύργος Λοιμικού, Πάρνηθα, Δήμος Αχαρνών