ΕΣΠΑ 2014-2020. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2014-2020»

2019-2021 (σε εξέλιξη)

Ο Ι. Ναός Μεταμορφώσεως Σωτήρος (ή Αγίου Νικολάου), στη θέση «Λουτρό» Μενιδίου, ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με οκτάπλευρο τρούλο και χρονολογείται πιθανότατα στο 16ο αι.. Το εσωτερικό του είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες που ανάγονται σε τουλάχιστον δύο φάσεις τοιχογράφησης (17ου αι. και αρχών 20ου αι.).

Ο σεισμός του 1999 προκάλεσε σοβαρές ζημιές και ρηγματώσεις σε ολόκληρο το ναό, με αποτέλεσμα το μνημείο να περιέλθει σχεδόν σε κατάσταση ετοιμορροπίας. Για την αντιμετώπιση των στατικών προβλημάτων του ναού εκπονήθηκαν και εγκρίθηκαν το 2017 α) μελέτη στερέωσης και αποκατάστασης του ναού και β) μελέτη συντήρησης των τοιχογραφιών, των λίθινων κιόνων και του δαπέδου του μνημείου.

Η υλοποίηση των εν λόγω μελετών αποτελεί αντικείμενο της πράξης «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ι. ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ (Η΄ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ) ΛΟΥΤΡΟΥ ΜΕΝΙΔΙΟΥ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ», η οποία εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ 2014-2020 – ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΤΤΙΚΗ 2014-2020», το 2018.

Η πράξη έχει συνολικό προϋπολογισμό 1.150.000,00 €, με φορέα υλοποίησης τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, και αποτελείται από 3 υποέργα. Το Υποέργο 1 «Στερέωση και αποκατάσταση Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου ή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Λουτρού Μενιδίου, Περιφέρειας Αττικής» υλοποιείται απολογιστικά και με αυτεπιστασία από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και έχει ως αντικείμενο τις αναστηλωτικές εργασίες του μνημείου και το Υποέργο 2 «Εργασίες συντήρησης τοιχογραφιών, λίθινων κιόνων και δαπέδου του Ι. Ν. Αγίου Νικολάου ή Μεταμόρφωσης Σωτήρος στο Λουτρό Μενιδίου» πραγματοποιείται απολογιστικά και με αυτεπιστασία από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων και έχει ως αντικείμενο την αποκατάσταση του τοιχογραφικού διακόσμου, των λίθινων κιόνων και του δαπέδου του ναού.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής υλοποιεί απολογιστικά και με αυτεπιστασία το Υποέργο 3 «Αρχαιολογικές έρευνες και εργασίες», προϋπολογισμού 85.000,00 €. Στο πλαίσιο του υποέργου προβλέπονται οι ακόλουθες εργασίες:

• Ανασκαφική διερεύνηση του περιβάλλοντος χώρου του ναού, για την τεκμηρίωση της μορφής και της προέλευσης αρχιτεκτονικών καταλοίπων (λιθοδομών) που διατηρούνται κατά τόπους στο άμεσο περιβάλλον του μνημείου.
• Ανασκαφική έρευνα σε επιλεγμένες θέσεις εξωτερικά και στο εσωτερικό του ναού α) για τη διερεύνηση της θεμελίωσης του μνημείου, του τρόπου κατασκευής και της κατάστασης διατήρησης των θεμελίων και του εδάφους έδρασής τους και β) για τη διακρίβωση της ενδεχόμενης ύπαρξης παλαιότερου δαπέδου στο εσωτερικό του μνημείου ή παλαιότερης διαμόρφωσης του αύλειου χώρου του ναού.
• Εφαρμογή άμεσων σωστικών μέτρων στερέωσης των οικοδομικών καταλοίπων στον περιβάλλοντα χώρο του μνημείου.
• Συντήρηση των κινητών ευρημάτων που θα προκύψουν από την ανασκαφική έρευνα.

Το έργο ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2019 και θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2021. Σήμερα οι εργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη.

ΕΠΑνΕΚ - ΕΣΠΑ 2014-2020. Ερευνητικό Πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020» ΕΠΑνΕΚ - ΕΣΠΑ 2014-2020. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020»